Ecolution en andere ventilatiewarmtepompen: hoe werkt het?
Wat zijn nu eigenlijk warmtepompen die binnenlucht gebruiken als bron? Dit zijn ventilatiewarmtepompen en worden op dit moment door een viertal merken op de markt gebracht: Nefit Ventiline, Duco WTW box, Eneco Warmtewinner en Inventum Ecolution. Deze ventilatiewarmtepompen gebruiken dus de warmte uit ventilatielucht, die normaal gesproken door bijvoorbeeld een standaard mechanische ventilatiebox samen met vervuiling naar buiten wordt getransporteerd. Bij meer dan twee miljoen Nederlandse woningen gebeurt dit dagelijks en dat levert veel energieverlies op.
Door Rob Verbrugge
Het terugwinnen van warmte is dus de eerste winst die deze warmtepompen realiseren. De binnenkomende temperatuur van 20 graden wordt grotendeels teruggewonnen en met slechts 4 graden naar buiten getransporteerd. Dit is de grootst denkbare winst die met warmteterugwinning te boeken is. Voor de goede lezers is uit dit verhaal al op te maken dat ventilatiewarmtepompen werken op ventilatietype C; natuurlijke ventilatie waarbij toetreding van frisse lucht op natuurlijke wijze geschied en er mechanisch wordt afgezogen.
Deze vorm van ventilatie is de tegenhanger van gebalanceerde ventilatie, type D. Deze wordt in de volksmond vaak WTW balansventilatie genoemd. Vele denken nog altijd dat WTW (warmte terugwinning) uitsluitend voorbestemd is voor balansventilatie, maar zoals ik al eerder beschreef gaat dit nog effectiever met natuurlijke ventilatie door gebruik te maken van een ventilatiewarmtepomp.
Wat zijn de verschillen tussen beide systemen, ervan uitgaande dat beide systemen warmte terugwinnen?
Natuurlijke ventilatie haalt frisse lucht uit voornamelijk roosters die in de raampartijen van onze woon- en slaapkamers gesitueerd zijn. De relatief koele buitenlucht wordt na binnenkomst opgewarmd (en vervuild) om later door de afzuigventielen in keuken, toilet en badkamer afgevoerd te worden. Voordat het naar buiten wordt getransporteerd haalt de ventilatiewarmtepomp er eerst 16 graden warmte uit alvorens de echte vervuiling naar buiten wordt getransporteerd. De 16 graden teruggewonnen warmte wordt via het warmtepomp principe opgewaardeerd naar de gewenste afgifte temperatuur en via het cv circuit als warmte daar aangeboden waar de bewoner het wenst, vaak de woonkamer/keuken.
Ook WTW balansventilatie haalt ook frisse lucht van buiten, alleen wordt deze direct bij binnenkomst in de woning al in contact gebracht met de kruis of tegenstroomwisselaar van de WTW balansventilatie unit. De afgezogen lucht (ook 20 graden) warmt de relatief koude lucht op tot een temperatuur van zo’n 16 a 18 graden. Deze voorverwarmde lucht wordt d.m.v. een tweede ventilator via een tweede kanalensysteem de woning in getransporteerd en dit geschied in meer vertrekken dan woonkamer en keuken.
Als we beide toepassingen op energetisch gebied vergelijken dan zien we het volgende. Zowel bij warmtepompen op buitenlucht als bij WTW balansventilatie rekent men met de gemiddelde buitentemperatuur van 7 graden. Als we dus 7 graden van buiten naar binnen krijgen en we laten hem via de WTW balansventilatie unit warmte terugwinnen dan betekent dat een maximale winst van 9 tot 11 graden. Bij ventilatiewarmtepompen is de winst in teruggewonnen warmte 16 graden (van 20 naar 4). Dat is de eerste plus en hebben we nog niet gekeken naar de toestel rendementen. Bij WTW balansventilatie is dat globaal tussen de 80 en 90% netto volgens opgave, de ventilatiewarmtepompen scoren hoger door het benutten van de warmtepompfunctie en komen tot netto 169%. Hiermee moeten de vragen omtrent het nut van gebruik van binnenlucht toch voldoende zijn weergegeven.
Zijn er dan geen nadelen aan binnenlucht of liever ventilatielucht bij het gebruik van warmtepompen? Ja natuurlijk zijn die er ook. Ventilatielucht is in Nederland genormeerd en ook t.a.v. de hoeveelheden lucht zijn er dus grenzen. Daarom kun je er thermisch niet meer warmte mee benutten dan 1,5 Kw. Is er veel meer warmte nodig dan is daar in de bestaande bouw een hr-ketel bij nodigen creëer je zo een hybride installatie. In de steeds vaker voortkomende nieuwbouw richting energieneutraal, nul op de meter, passiefbouwen, active houses, enz. is de vermogensvraag ondertussen zover teruggelopen dat daarmee ventilatiewarmtepompen veelal voldoende zijn voor de gehele dekking en is hiervoor al diverse malen toegepast. Een belangrijk voordeel is dat het kleine nominale vermogen tot ver in het seizoen door de eigen zonnepanelen, die bij dit soort initiatieven gebruikt worden, kan worden afgedekt. Is een woning (te) groot dan is een ander warmtepompsysteem beter en mogelijk in die situatie ook effectiever.