Ventilatieroosters

In 2013 schreef Jan Budding voor Technischgebouwbeheer.nl het artikel: "Ventilatieroosters: het taboe van 2013." Drie jaar later is het artikel nog altijd actueel. Hoewel er alternatieven (zoals Movair) op de markt zijn, blijft het probleem bestaan. Lees hieronder het artikel van Jan Budding:

Ventilatieroosters: het taboe van 2013

Ventilatieroosters kennen we sinds de oliecrisis in de jaren ’70. Een hele generatie is ermee opgegroeid. Maar voldoen ze nog wel anno 2013? We kennen de problemen, maar doen er het zwijgen toe; een taboe van jewelste.

Sinds de oliecrisis onder het kabinet Den Uyl, 40 jaar geleden, moesten woningen minder energie verbruiken. Spouwmuur- en dakisolatie kwamen in opmars en dubbelglas werd ingevoerd. Gevolg was dat er minder lucht de woning binnen kwam. Zeg maar gerust: te weinig. De oplossing werd gevonden in openingen boven in de ramen te maken. Ventilatieroosters in ramen zijn eigenlijk een vreemd verschijnsel. Eerst gaan we gevels van woningen en gebouwen flink isoleren, tot en met tegenwoordig HR++ glas aan toe, en vervolgens maken we in die gevel openingen om leeflucht te hebben. In de jaren 70, 80, 90 was een raamrooster een leuke oplossing voor ventilatie. Soms tochtten ze en dan werden ze dichtgezet. Geen probleem, want de woningen waren generaties lang zo lek als een mandje. Lucht kwam toch wel binnen.

21e eeuw
Nu zijn we echter aangekomen in de 21e eeuw. Onze woningen zijn niet meer zoals toen. We maken ze hoogwaardig geïsoleerd en potdicht; kieren zijn verleden tijd. Ventilatieroosters tochten echter nog steeds. Maar ze nu dicht doen in een nieuwe of (door de woningcorporatie) gerenoveerde woning, is niet aan te bevelen. Prompt haal je dan namelijk een groot probleem binnen: ongezonde lucht. Met veel nare gevolgen van dien, zoals vocht, onaangename geuren, ophoping van schadelijke stoffen en daardoor mogelijk gezondheidsklachten of bouwtechnische mankementen. Fabrikanten hebben de laatste jaren wel een fijn mechanische ‘ZR’ klep bedacht, die ze in het rooster inbouwen. Dat klepje moet voorkomen dat er teveel lucht de woning binnenkomt. Alleen is dat zó fijngevoelig, dat dit soort klepjes binnen een half jaar vast gaan zitten en je dus letterlijk in de kou laten zitten, waardoor je alsnog met duct tape in de weer gaat.

Slecht nieuws
Zeggen dat een goedkope oplossing niet meer blijkt te werken, is geen goed nieuws. Bouwers vinden een goedkoop rooster altijd wel plezierig. Ook woningcorporaties, totdat een aantal jaren geleden de eerste problemen ontstonden. Het ergst is misschien wel dat adviesbureaus eveneens niets durven te melden. Achter de schermen geven ze toe dat het eigenlijk al lang niet meer kan, maar ja: de opdrachtgever wil het graag omdat het zo goedkoop is en wie betaalt, bepaalt. Inderdaad moet je als adviseur sterk in je schoenen staan om slecht nieuws te durven brengen. Maar ben je een objectief en deskundig adviseur, of vertel je alleen wat je broodheer wil horen? Ook de installateurs beamen het dichtzetten van roosters volmondig, maar ook hier lauwheid alom. De aannemer plaatst immers de roosters en de installateur alleen de bijbehorende afzuigbox. Bovendien kiezen bewoners toch zelf voor het dichtzetten van de roosters?

Bouwregelgeving
Waar moet de oplossing dan vandaan komen? Op korte termijn niet van de bouwregelgeving. Die gaat nog steeds uit van een comfortzone van een meter vanaf het raam, terwijl koudeval veel verder de woonkamer binnendringt. De marktleider - het Belgische Duco – heeft door dat het echt anders moet en introduceerde tijdens de Bouwbeurs als eerste een rooster dat koude ventilatielucht voorverwarmt. Of dit de oplossing is, zal de toekomst moeten uitwijzen.

Bespreekbaar
We stoppen veel geld in energiezuinige woningen. Warmtepompen, zonneboilers, forse isolatiepakketten in dak, vloer en wand, super isolerend glas, PV panelen. Het één nog beter dan het ander. Maar al deze maatregelen vragen wel om een andere wijze van ventileren. Varianten op het ventilatiesysteem uit de jaren ‘70 (de raamroosters dus) passen niet meer in een woningconcept anno 2013. We zullen in ieder geval wat van het budget moeten overhevelen naar een gedegen ventilatiesysteem. Een systeem waarbij weers-, bewoners- en bouwfysische invloeden niet meer in zó grote mate de gezondheid van de bewoner negatief beïnvloeden. Hiervoor is durf nodig. Corporaties, bouwers, adviseurs, architecten en installateurs: maak het taboe bespreekbaar en neem uw verantwoordelijkheid.

Oplossingen
Oplossingen zijn ruimschoots beschikbaar. Duco geeft als roosterfabrikant het voorbeeld met zijn elektrisch verwarmde rooster. Ook centrale of decentrale WTW haalt de genoemde problemen weg, evenals een oplossing om lucht vanuit raamroosters via een constructie verder het vertrek binnen te laten komen, zodat het beter mengt met de warme omgevingslucht. En Itho-Daalderop toonde tijdens de Bouwbeurs een vorm van WTW waarbij voorverwarmde lucht via de hal de woning wordt ingebracht. Kortom: de oplossingen zijn er, het is nu een kwestie van doorpakken door de toepassers.