Wat is het effect van isolatie op het binnenklimaat?

Het isoleren van huizen is inmiddels al best wat jaren een groot item in de bouw. De energiebesparing die een goed geïsoleerd huis oplevert spreekt tot de verbeelding van veel consumenten. De isolatie en warmteterugwinning heeft het energieverbruik van al heel wat huishoudens terug weten te brengen. Maar over-isolatie, zoals vaak het geval is bij kierdicht bouwen, heeft een sterk effect op het binnenklimaat. Een effect dat bij zowel bewoners als de bouwwereld vaak nog onvoldoende bekend is, aangezien er nog steeds woningen potdicht gemaakt worden zonder dat er aandacht wordt gegeven aan een goed ventilatiesysteem.

Een woning die niet voldoende wordt geventileerd wordt warmer, stoffiger en vochtiger. Dit kan zorgen voor flink wat gezondheidsklachten. Natuurlijk is een goede isolatie van een woning nog steeds belangrijk, maar het zou hand in hand moeten gaan met ventilatie.

Meerdere wetenschappers waarschuwen al een tijdlang voor het verslechterende binnenklimaat door te goed geïsoleerde woningen. Door de warmte, het stof en het vocht in een huis krijgt ongewenste biodiversiteit de kans om te groeien in huis. Denk daarbij bijvoorbeeld aan schimmel, huisstofmijt en bacteriën. En wist u dat Nederland in de top vijf legionellalanden staat, deels vanwege de verregaande energiebesparing in ons land? Legionellabacteriën voelen zich namelijk het meest thuis op warme, vochtige plekken. Het verslechterende binnenklimaat veroorzaakt allergieën, met chronische luchtaandoeningen tot gevolg.

Vanaf de jaren zeventig raakte het binnenklimaat bij de bouw van woningen op de achtergrond. De directe ervaring was het belangrijkst. Anno 2015 wordt de gezondheid van het gebouw en zijn bewoners langzaamaan weer belangrijker. De minimumnorm voor frisse lucht is flink opgeschroefd, maar oudere gebouwen voldoen vaak nog aan de eisen van dertig jaar geleden. Deze huizen profiteren dus nog niet van een goede ventilatie, die ervoor zorgt dat het gehalte allergenen (zoals stof, huisstofmijt en schimmel) afneemt en tegelijk daalt de luchtvochtigheid.

Voornamelijk bewoners van sterk geïsoleerde huizen met een warmteterugwinnend ventilatiesysteem hebben last van gezondheidsklachten. Wanneer de warmteterugwinning voor frisse lucht moet zorgen, ontstaat er een groot probleem. Wanneer energiebesparing een belangrijker doel wordt dan comfortabel leven, kunnen fouten worden gemaakt in de ontwerpfase. Een oplossing is vraaggestuurd ventileren, waarbij de ventilatie zich aanpast aan de situatie. Meer CO2 in huis? Dan gaat de ventilatie harder werken. Steeds meer installateurs en adviesbureaus zien het belang van ventilatie in. Maar ook bewoners worden zich bewuster van de gevolgen. De toekomst ligt dus bij oplossingen waarin zowel energiebesparing als ventilatie een rol spelen.